PANEL NAUKOWY W BŁONIU

Tematem spotkania były dzieje Mazowsza Południowego przed pojawieniem się Błonia. 17 listopada gościnne sale Centrum Kultury w Błoniu, oprócz uczestników panelu zgromadziły mieszkańców zainteresowanych najdawniejszą historią miasta i okolic. Na uwagę zasługuje obecność młodzieży z Liceum Ogólnokształcącego w Błoniu, która w ramach lekcji historii, z uwagą przysłuchiwała się wystąpieniom zaproszonych gości.

„W literaturze przedmiotu stawiane są pytania, kiedy nastąpiło powstanie jedności ziem Mazowsza. Czy miało to miejsce jeszcze przed utworzeniem polskiej państwowości, czy już po jej powstaniu. Aleksander Gieysztor wykorzystując prace archeologów i językoznawców przyjął koncepcję, że skrystalizowanie ziem mazowieckich nastąpiło jeszcze w IX-X wieku…”.

Powyższy cytat autorstwa jednego z najbardziej uznanych polskich mediewistów prof. Henryka Samsonowicza, pochodzi z wykładu inaugurującego panel naukowy zorganizowany staraniem Muzeum Ziemi Błońskiej (w organizacji) przy wsparciu władz miasta.

Muzeum do udziału w panelu zaprosiło, oprócz prof. Henryka Samsonowicza, Marcina Woźniaka – kustosza Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego w Pruszkowie, Rafała Mroczka – kustosza Muzeum Zamek Królewski w Warszawie, dr Kazimierza Pacuskiego z Instytutu Historii PAN oraz dr Mariusza Błońskiego – pracownika Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Całość moderowała Wiesława Wideryńska – pełnomocnik burmistrza ds. organizacji Muzeum Ziemi Błońskiej.

Celem panelu było przedstawienie najnowszych badań dotyczących wydarzeń poprzedzających pojawienie się miasta.

Starożytne hutnictwo

Już w czasach starożytnych okolice dzisiejszego Błonia tętniły życiem. Związane to było z istnieniem w okresie od I do IV wieku prężnie działającego Mazowieckiego Ośrodka Metalurgicznego pracującego przynajmniej na potrzeby całej Polski centralnej. Był to drugi co do wielkości ośrodek tego rodzaju w Europie, porównywalny do gigantycznego zagłębia hutniczego w Górach Świętokrzyskich. O tym między innymi mówił opierając się o prezentację multimedialną i najnowsze badania naukowe Marcin Woźniak z Muzeum w Pruszkowie, zwracając szczególną uwagę na teren oddalonych od Błonia około 5 kilometrów Biskupic, gdzie w czasie badań archeologicznych okryto ślady około 3600 pieców hutniczych typu dymarka, przypuszcza się, że iż łączna liczba pieców na terenie ośrodka hutniczego liczyła około 120 000 – 150 000. Interesujące były przetoczone przez prelegenta przykłady wykopalisk związanych z epizodem starożytnych dziejów okolic obecnego Błonia.

Rezydencja książąt

Parę wieków później na obszarze dzisiejszej gminy Błonie, książęta mazowieccy, Konrad Mazowiecki i jego syn Siemowit I, wznieśli swoją rezydencję, co spowodowało iż ziemie wokół dzisiejszego miasta stały się jednym z centralnych ośrodków dzielnicy.

Na decyzję książąt wpłynęło zapewne położenie geograficzne tych ziem na ważnym szlaku komunikacyjnym łączącym Wielkopolskę z Rusią. O tym jak wyglądało życie na dworze książęcym mówił Rafał Mroczek z Muzeum Zamek Królewski w Warszawie, uatrakcyjniając wystąpienie ciekawie przygotowaną prezentacją multimedialną. W swojej prelekcji zwrócił również uwagę na kontakty handlowe Mazowsza w dobie średniowiecza.

Pozostając w tematyce związanej z dworami książąt mazowieckich, po przerwie kawowej w swoim wystąpieniu dr Kazimierz Pacuski omówił wielkie puszcze Mazowsza południowego X-XII wieku i ich rolę w utrzymaniu drużyny książęcej i dworu książęcego poprzez polowania na grubego zwierza. Mówił o ostoi tura jako zwierzęcia zastrzeżonego dla polowania samych książąt. Omówił również organizację grodową i ludność służebną na Mazowszu południowym  X-XII wieku na przykładzie Sochaczewa, Rokitna, Czerska.

Odkrycia archeologów

Uwagę słuchających przykuło wystąpienie Mariusza Błońskiego, ucznia znanego archeologa prof. Marka Dulinicza. Dr Błoński z punktu widzenia archeologa opowiedział o ważniejszych odkryciach archeologicznych na Mazowszu w IX-XII wieku. Szczególną uwagę zwrócił na odkrycia archeologiczne grodziska w Błoniu-Rokitnie oraz Błoniu Osieku. Jak wykazują badania archeologiczne tereny wokół dzisiejszego Błonia  od najdawniejszych czasów pełniły rolę jednego ze znaczniejszych ośrodków Mazowsza Południowego.

Po wystąpieniach gości, słuchacze mieli okazję przysłuchać się dyskusji jaka rozwinęła się po oficjalnych wystąpieniach, z sali padły pytania skierowane do prelegentów.

Panel naukowy, który odbył się w listopadzie, to nie pierwsza tego typu inicjatywa Muzeum Ziemi Błońskiej (w organizacji). W ubiegłym roku odbyło się spotkanie na temat funkcji społeczno – kulturowej Muzeum, jako instytucji kultury pamięci w dobie unifikacji Europy. Ubiegłoroczny panel otworzył drogę do poszukiwań odpowiedzi na wiele pytań dotyczących historii Błonia i okolic.

Wiesława Wideryńska