Muzeum Wojska w Białymstoku oraz Dom Spotkań z Historią zapraszają na wystawę Słowo historii. Fotoeseje. Zdjęcia pochodzą z albumu fotograficznego, który dwa lata temu trafił do zbiorów Muzeum Wojska w Białymstoku. Zarówno autor fotografii, jak i bohaterowie zdjęć są nieznani. Kadry układają się w swoisty fotoreportaż, dokumentujący wędrówkę polskich repatriantów z ZSRR do Polski w latach 1921–1924. Zdjęciom towarzyszą odnoszące się do nich teksty literackie zaproszonych do projektu twórców oraz wprowadzenie historyczne.
Fotografie przykuwają uwagę szczegółem. Poważne spojrzenia mężczyzn stojących przed drewnianym barakiem. Tablica z napisem w języku angielskim i polskim: „American Joint Distribution Committee Kuchnia”. Golibroda w trakcie pracy. Chłopiec z twarzą owiniętą brudną szmatą, jako panaceum na natarczywy ból zęba. Kobieta opiekująca się grupą dzieci… Małe historie splecione i przenikające się z jedną ogromną.
„Wielką” historię przybliża na wystawie profesor Daniel Boćkowski. Jej skala odpowiada liczbie mieszczącej się w przedziale między 770 tysięcy (według sowieckich szacunków) po około 1.5 miliona (według polskich szacunków) mieszkańców terenów Rosji bolszewickiej, którzy w chwili podpisania traktatu ryskiego w 1921 roku mogli ubiegać się o polskie obywatelstwo i powrót do kraju. Wśród nich byli jeńcy, uchodźcy, internowani, emigranci oraz dzieci i wnuki powstańców zesłanych do Rosji w latach 1830–1865.
Historie „mniejsze” odczytują z fotografii znakomici twórcy: Ilona Wiśniewska, Piotr Nesterowicz, Wojciech Nowicki, Daniel Odija, Michał Olszewski i Filip Springer. Autorzy –na podstawie dwóch wybranych przez siebie zdjęć – przygotowaliteksty literackie inspirowane opowieściami zamkniętymi w kadrze. Fotografie wyznaczyły granice tematyczne, natomiast forma tekstu (esej, reportaż, opowiadanie) pozostała swobodnym wyborem autorów. Powstały w ten sposób zbiór prezentuje zatem różnorodne opowieści – budowane wokół detalu lub rozpatrujące zagadnienie w szerokiej perspektywie – ale wszystkie cechuje uwaga i głęboki szacunek wobec bohaterów zdjęć.
Wystawa, która będzie prezentowana na skwerze im. księdza Jana Twardowskiego, składa się z fotografii i fragmentów tekstów. Pełna wersja, razem z audiodeskrypcją, tłumaczeniem na język migowy, filmem w reżyserii Bartosza Tryzny (stanowiącym integralną część ekspozycji) znajduje się na stronach www.sybir.com.pl, do których prowadzą umieszczone na każdej planszy kody QR.
Wystawę można oglądać do 29 marca do 18 kwietnia 2016 w galerii plenerowej Domu Spotkań z Historią, na skwerze im. księdza Jana Twardowskiego (u zbiegu Krakowskiego Przedmieścia i Karowej) w Warszawie.
Więcej informacji o wystawie: www.sybir.com.pl; www.dsh.waw.pl
