Dzięki nowym materiałom, znalezionym przez pracowników IPN, być może uda się wznowić postępowanie dotyczące 16 osób skazanych za zniszczenie zagłuszarki Radia Wolna Europa w Bydgoszczy.
60 lat temu zagłuszarka zamilkła, o co zadbali uczestnicy manifestacji z listopada 1956 roku. Niestety, ukarani wówczas za ten wyczyn, nadal w świetle prawa traktowani są jak chuligani. Instytut Pamięci Narodowej dotarł jednak do nowych dokumentów, które pozwolą złożyć wnioski o rehabilitację skazanych w 1957 roku na wysokie wyroki bydgoszczan.
W manifestacji 18 listopada 1956 roku wzięły udział blisko trzy tysiące ludzi. Przyczyną protestu była sytuacja ekonomiczna i polityczna w kraju. Zagłuszarka fal radiowych na Wzgórzu Dąbrowskiego była dla nich symbolem zniewolenia i komunistycznej cenzury. Uczestnicy wydarzeń spalili urządzenie. Już następnego dnia rozpoczęły się aresztowania odpowiedzialnych za zniszczenie zagłuszarki. 12 osób usłyszało wyroki – od kary w zawieszeniu do sześciu lat pozbawienia wolności. Żyje jeszcze trzech skazanych w tych procesach.
– W PRL ten patriotyczny zryw był traktowany jak chuligański wybryk –powiedziała mediom Edyta Cisewska, naczelnik bydgoskiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej.
Pierwszy sekretarz PZPR Władysław Gomułka kazał „przykładnie ukarać” uczestników tych wydarzeń. – Bydgoska palestra robiła wszystko, aby ludzi oskarżonych o napaść na mienie państwowe uchronić przed wysokimi wyrokami – mówi Stefan Pastuszewski ze społecznego komitetu obchodów rocznicy spalenia zagłuszarki.
W latach 90. część skazanych złożyła wnioski o rehabilitację, ale sąd nie unieważnił wyroków. – Z jednej strony są to bohaterowie naszej historii, a z drugiej, prawnej, są nadal chuliganami – tłumaczy Mieczysław Góra, prokurator Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku, delegatura IPN w Bydgoszczy.
Historycy IPN znaleźli w archiwach dokumenty, których nigdy nie prezentowano w procesach sądowych. – Wystąpiliśmy o wznowienie postępowania o rehabilitację. Sprawy będzie rozstrzygał Sąd Najwyższy – poinformował prokurator Góra.
18 i 20 listopada na Wzgórzu Wolności przed tablicą upamiętniającą spalenie masztu radiostacji zagłuszającej sygnał radiowy i w Urzędzie Wojewódzkim w Bydgoszczy odbędą się uroczystości związane z wydarzeniami z 1956 roku. W programie: film poświęcony wydarzeniom z 18 listopada 1956 roku, prelekcja, prezentacja książki dr. Marka Rzepy „Propaganda radiowa na Pomorzu i Kujawach. Rozgłośnia Polskiego Radia w Bydgoszczy w systemie indoktrynacji społeczeństwa w latach 1945–1956”. Obchodom towarzyszyć będzie wystawa IPN „Bydgoski listopad 1956 r. Bydgoszczanie przeciwko sowieckiemu symbolowi zniewolenia”.
źródło: IPN
